donderdag 5 juni 2014

De irrationaliteit van verkiezingen



Dit jaar mogen we tweemaal naar de stembus. Een bekend ritueel. Maar werken verkiezingen in ons brein? Zijn verkiezingen wel een goed idee? Verkiezingen berusten op een aantal misverstanden over hoe mensen in elkaar zitten. De eerste is dat wij in staat zijn om een rationele afweging te maken. Rationele afwegingen betekenen: dat wij zouden weten wat ons belang is, alle opties kunnen vergelijken, de optimale kiezen en daar vervolgens naar handelen. Maar in de praktijk is de keuze te groot voor ons brein. Bij te veel mogelijkheden haakt het af en doet het of niets, of zomaar wat.

Denkfouten
We hebben wel een oplossing voor te veel keuzes, anders zou er geen supermarkt meer overleven. We kiezen dan intuïtief, met onze emoties, veelal op basis van beelden en verhalen. We kiezen bijvoorbeeld voor dat wat we het meest herkennen (het ‘exposure effect’). Zo kiezen we niet voor de partij waar we het meeste voordeel van verwachten, vaak kiezen we zelfs tegen ons eigen belang in. We kiezen voor diegene in wie we ons herkennen, op wie we lijken of graag zouden willen lijken.

In dit filmpje vertelt sociaal psycholoog Dan Gilbert meer over onze denkfouten. Keer op keer maken we deze en andere fouten: we kunnen er maar moeilijk of niet van leren. (Tip: wat een beetje helpt is om uw wenkbrauwen te fronsen tijdens het beslissingsproces, dat zet uw rationele brein aan het werk.)

Sociaal psycholoog Jonathan Haidt meent zelfs dat onze politieke voorkeur grotendeels genetisch is bepaald. We kiezen niet, maar volgen grotendeels onze genen. Zijn pleidooi gaat over het stoppen met overtuigen en het besmeuren van de tegenstander. Hij pleit voor het openen van een dialoog tussen politieke tegenstanders.

Breingeheimtips
Word niet wanhopig als u in het politieke bedrijf zit. We hebben ook nog wel wat meer tips voor politici en hun campagnemedewerkers: stop met overtuigen, start framing. Framing is de techniek waarmee je juist inspeelt op de gebrekkige werking van ons brein. Hoe dat werkt vertelt de Amerikaanse goeroe Frank Luntz. Zijn tip: het gaat niet om wat de kiezers denken, het gaat om wat zij voelen! Het gaat niet om wat jij zegt, het gaat om wat zij horen!

Een andere breingeheimtip is die van sociaal psycholoog Amy Cuddy: ‘Ga regelmatig twee minuten in de succeshouding staan; armen in de lucht, benen uit elkaar, kin omhoog.’ Als u uw lichaam zo inzet, verandert het uw brein en dat beïnvloedt uw gedrag. Het werkt. En u kunt er vandaag nog mee beginnen.


Geprikkeld door dit artikel? In het Domeinschrift Ophouden met oplossen: Publieke kansen in complexiteit gaan we uitgebreider in op deze en andere vragen over het omgaan met complexiteit en irrationaliteit in het publieke domein. Tevens bieden we vergezichten én praktische handvatten voor beleidsmakers, bestuurders, en managers in het publieke domein. Wilt u meer, dan verzorgen wij graag workshops over de thema’s en onderwerpen uit het boek. In het aanbod van de Publiek Domein Dagakademie vindt u al drie workshops die aansluiten bij bovenstaande irrationele processen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten